پدافند غیرعامل و توسعۀ پایدار شهری با تأکید برکاربر‌های تهدیدپذیر کلانشهر تبریز از منظر جنگ

توجّه به جایگزینی کاربری­ها با نگاهـی دفاعی و امنیتی، تأکید بر اصول پدافند غیر عامـل و استفاده از دیدگاه­های پیشینیان و هم­چنین تجارب کشورهای سرآمد در پدافند غیرعامل به ویژه در حوزۀ برنامه­ریزی شهری، می­تواند در پیشرفت و توسعۀ برنامه­ریزی شهری دفاعی و رسیدن به امنیت و توسعۀ پایدار شهری، مؤثر و دخیل باشد. با توجّه به پیشرفتی که در حوزۀ مهندسی رزمی در کشورهای پیشرفته از لحاظ نظامی به وجود آمده است، باید نسبت به ایمن­سازی شهرها اقدام نمود تا شهرها بتوانند در زمان جنگ، کم­ترین خسارات جانی و مالی را متحمل شوند. این مقاله سعی دارد که اصول پدافند غیرعامل را در برنامه­ریزی شهری با تأکید بر کاربری­های تأسیساتی و حیاتی به عنوان کاربری­های تهدیدپذیر به کار گیرد و فضاهای شهری را با ارائۀ نقش تدافعی به آن­ها ایمن نماید. هم­چنین چگونگی حفاظت و دفاع از انسان­ها و مکان­های زندگی آن­ها را با اعمال ضوابط و ملاحظات پدافند غیرعامل در حال و آینده میسر سازد. به علاوه، بسترهایی را برای امنیّت و پایداری هرچه بهتر شهر با کم­ترین خسارات ممکن در زمان تهاجم خارجی و حتّی عملیات تروریستی فراهم نماید. در این مقاله بررسی و تحلیل­های لازم با استفاده از نرم افزار GIS در مورد چگونگی پراکنش و نحوۀ استقرارکاربری­های استراتژیک در سطح کلان­شهر تبریز به عنوان یک شهر تاریخی- فرهنگی و قطب اقتصادی- ارتباطی شمال غرب کشور انجام گرفته است و در نهایت مناطق و محدوده‎های مرکزی شهر و حواشی جنوب غربی و شمال غربی شهر- با توجّه به تجمیع کاربری­های خطرزا و تهدیدپذیر- نامناسب و بحرانی تشخیص داده شدند.